Cùng với sự phát triển mạnh mẽ của xã hội, tình trạng ô nhiễm môi trường do rác thải sinh hoạt, đặc biệt là chất thải rắn sinh hoạt càng trở nên phổ biến hơn. Việc phân loại chất thải rắn sinh hoạt đúng cách là vô cùng quan trọng, nếu làm tốt sẽ không chỉ góp phần tạo nguồn nguyên liệu cho hoạt động tái chế mà còn góp phần giảm thiểu chi phí, bảo vệ môi trường.
Theo quy định tại Khoản 1 Điều 75 Luật Bảo vệ môi trường 2020, chất thải rắn sinh hoạt được phân loại thành 3 nhóm chất thải chính: Chất thải rắn có khả năng tái sử dụng, tái chế; chất thải thực phẩm; chất thải rắn sinh hoạt khác.
1. Chất thải rắn có khả năng tái sử dụng, tái chế, chia thành 8 nhóm nhỏ gồm: giấy thải; nhựa thải; kim loại thải; thủy tinh thải; vải, đồ da; đồ gỗ; cao su; thiết bị điện, điện tử thải bỏ.
Chất thải rắn có khả năng tái sử dụng, tái chế nên đựng vào các bao bì riêng, khi bao bì đầy có thể bán cho người thu mua phế liệu, bán cho các cơ sở tái chế hoặc giao cho đơn vị thu gom, vận chuyển, chuyển giao cho đơn vị có chức năng xử lý theo quy định.
2. Chất thải thực phẩm được chia thành 2 nhóm nhỏ gồm: thức ăn thừa, thực phẩm hết hạn sử dụng; các loại rau, củ, quả, trái cây và các phần thải bỏ sau khi sơ chế, chế biến món ăn… các sản phẩm bỏ đi từ thịt gia súc, gia cầm; thủy, hải sản.
Chất thải thực phẩm sau khi được phân loại, các hộ gia đình đựng vào các bao bì chứa chất thải thực phẩm và giao đơn vị thu gom, vận chuyển đưa đi xử lý. Đối với các hộ gia đình có đất rộng, trồng cây hoặc nuôi gia súc, gia cầm, hộ gia đình có thể tự xử lý chất thải thực phẩm bằng cách ủ thành phân hữu cơ bón cho cây trồng hoặc tận dụng làm thức ăn cho vật nuôi.
3. Chất thải rắn sinh hoạt khác được chia thành 3 nhóm nhỏ gồm: chất thải nguy hại; chất thải cồng kềnh; chất thải khác còn lại.
Các loại chất thải nguy hại như chai đựng lọ hóa chất, dầu nhớt, vỏ ắc quy, bình xịt côn trùng, vỏ bình ga mini, các loại pin, các loại bóng đèn, điện thoại di động, đồ chơi điều khiển bằng điện, thuốc, vv… sau khi phân loại cho vào bao bì đựng chất thải nguy hại, đến khi bao bì đầy thì chuyển giao cho đơn vị thu gom vận chuyển đưa đến nhà máy xử lý chất thải để xử lý bằng phương pháp riêng hoặc chuyển giao cho cơ sở có chức năng xử lý chất thải nguy hại để xử lý.
Các loại chất thải cồng kềnh như ti vi, tủ lạnh, máy giặt…cũ, hỏng không còn sử dụng được người dân lưu giữ tại nhà và liên hệ với đơn vị thu gom, vận chuyển để đưa đến cơ sở xử lý. Đối với, các loại chất thải cồng kềnh phát sinh đột xuất như cành cây to, phá dỡ nhà cửa… Người dân chủ động liên hệ, thỏa thuận với đơn vị thu gom, vận chuyển để được thu gom hoặc tự mang đến cơ sở xử lý.
Đối với các chất thải còn lại, chất thải không đốt được sau khi phân loại cho vào bao bì đựng chất thải chuyển giao cho đơn vị thu gom vận chuyển đưa đến nhà máy xử lý chất thải để xử lý. Riêng chất thải sắc nhọn như thủy tinh, gương kính vỡ, kéo, dao lam, … để giảm khả năng gây thương tích cho người thu gom chất thải, nên để vào trong bao bì đựng chất thải và có ký hiệu “vật sắc nhọn" để nhận biết.
Theo quy định của Luật Bảo vệ Môi trường năm 2020, chậm nhất từ ngày 31/12/2024, hộ gia đình, cá nhân phải thực hiện phân loại chất thải rắn sinh hoạt tại nguồn. Đây là việc làm bắt buộc để góp phần thúc đẩy kinh tế tuần hoàn ở Việt Nam hướng tới mục tiêu đem lại môi trường sống trong lành, phát triển bền vững.