Ngày 22/7, Văn phòng Chủ tịch nước đã họp báo công bố Lệnh của Chủ tịch nước về công bố các luật vừa được Quốc hội thông qua tại kỳ họp thứ 7, trong đó có Luật Trật tự, an toàn giao thông đường bộ. Luật có hiệu lực từ ngày 1-1-2025, với quy định mới liên quan đến người điều khiển phương tiện tham gia giao thông đường bộ.
Một trong những điểm mới của Luật Trật tự, an toàn giao thông đường bộ là quy định điểm của giấy phép lái xe tại Điều 58. Theo Luật Trật tự, an toàn giao thông đường bộ, trong giấy phép lái xe, mỗi tài xế có 12 điểm/năm.
Điểm của giấy phép lái xe được dùng để quản lý việc chấp hành pháp luật về trật tự, an toàn giao thông đường bộ của người lái xe trên hệ thống cơ sở dữ liệu về trật tự, an toàn giao thông đường bộ. Số điểm trừ mỗi lần vi phạm tùy thuộc tính chất, mức độ của hành vi vi phạm pháp luật về trật tự, an toàn giao thông đường bộ.
Theo khoản 1, Điều 58 quy định: "Dữ liệu về điểm trừ giấy phép lái xe của người vi phạm sẽ được cập nhật vào hệ thống cơ sở dữ liệu ngay sau khi quyết định xử phạt có hiệu lực thi hành và thông báo cho người bị trừ điểm giấy phép lái xe biết".
Tại khoản 2, Điều 58 nêu rõ : quy định Về cơ chế phục hồi điểm ở giấy phép lái xe cụ thể: giấy phép lái xe được phục hồi đủ 12 điểm khi chưa bị trừ hết điểm và không bị trừ điểm trong thời hạn 12 tháng kể từ ngày bị trừ điểm gần nhất.
Đáng chú ý, trường hợp giấy phép lái xe bị trừ hết điểm, người có giấy phép lái xe không được điều khiển phương tiện tham gia giao thông đường bộ theo loại giấy phép lái xe đó.
Cũng theo quy định tại Điều 58, giấy phép lái xe mới đổi, cấp lại, nâng hạng được giữ nguyên số điểm của giấy phép lái xe trước khi đổi, cấp lại, nâng hạng. Người có thẩm quyền xử phạt vi phạm hành chính có thẩm quyền trừ điểm giấy phép lái xe.
Sau thời hạn ít nhất là 6 tháng kể từ ngày bị trừ hết điểm, người có giấy phép lái xe được tham gia kiểm tra nội dung kiến thức pháp luật về trật tự, an toàn giao thông đường bộ theo quy định tại khoản 7, Điều 61 của luật này do lực lượng CSGT tổ chức, có kết quả đạt yêu cầu thì được phục hồi đủ 12 điểm.
Chính phủ sẽ quy định chi về số điểm bị trừ ở mỗi lỗi vi phạm, người có thẩm quyền trừ điểm giấy phép lái xe và quy định trình tự, thủ tục trừ điểm, phục hồi điểm giấy phép lái xe; quy định lộ trình thực hiện điều này.
Theo Bộ Công an, quy định về điểm, trừ điểm giấy phép lái xe là một biện pháp quản lý Nhà nước, không phải là hình thức xử phạt vi phạm hành chính. Việc này vừa có tính chất răn đe vừa có tính chất giáo dục, động viên về việc chấp hành pháp luật về trật tự, an toàn giao thông đường bộ, mỗi lần bị trừ điểm như "tiếng chuông" cảnh báo giúp người lái xe chấp hành pháp luật tốt hơn.
"Người lái xe vi phạm pháp luật về trật tự, an toàn giao thông đường bộ ở mức độ nghiêm trọng sẽ bị trừ điểm giấy phép lái xe. Trong thời hạn 12 tháng khi chưa bị trừ hết điểm thì được phục hồi đủ 12 điểm.
Với giấy phép lái xe chưa bị trừ hết điểm, người lái xe tiếp tục được điều khiển phương tiện tham gia giao thông, không ảnh hưởng đến hoạt động giao thông, sản xuất kinh doanh, đời sống của người dân, qua đó bảo đảm tính nhân văn, nhân đạo của pháp luật Việt Nam và quyền của công dân được quy định trong Hiến pháp", đại diện Bộ Công an đánh giá.
Cũng theo đại diện Bộ Công an, qua hình thức trừ điểm giấy phép lái xe sẽ quản lý người lái xe trong suốt quá trình từ khi đào tạo, sát hạch, cấp giấy phép, cho đến quá trình chấp hành pháp luật của người lái xe, việc vi phạm tái phạm. Bên cạnh đó, trừ điểm giấy phép lái xe cũng tác động tới hành vi, nâng cao ý thức của người tham gia giao thông, giúp cơ quan quản lý giám sát toàn diện quá trình chấp hành sau vi phạm của người lái xe".
Đồng thời, thủ tục trừ điểm, phục hồi điểm sẽ bảo đảm đơn giản, hợp lý, tránh phiền hà cho người vi phạm, theo hướng ứng dụng công nghệ thông tin, chuyển đổi số, số hóa hệ thống cơ sở dữ liệu về sát hạch, cấp giấy phép lái xe; hệ thống cơ sở dữ liệu về xử phạt vi phạm hành chính.
"Khi có quyết định xử phạt (đối với hành vi vi phạm có quy định trừ điểm), người lái xe sẽ nhận được thông báo của cơ quan xử phạt về việc giấy phép lái xe bị trừ điểm, hệ thống cơ sở dữ liệu sẽ tự động trừ điểm.
Như vậy, không có sự tiếp xúc giữa người có thẩm quyền xử phạt và người vi phạm, nên sẽ không phát sinh tiêu cực, không chồng chéo với các hình thức xử phạt vi phạm hành chính. Đại diện Bộ Công an lý giải : Sau 1 năm kể từ lần trừ điểm gần nhất, nếu giấy phép lái xe còn điểm thì hệ thống sẽ tự động phục hồi điểm cho người lái xe"./.