Nằm cách trung tâm hành chính huyện khoảng 40 km về phía Đông Bắc, xã Phú Lý có vị trí rất quan trọng trong phát triển kinh tế - xã hội, an ninh - quốc phòng, bảo vệ tài nguyên rừng, bảo vệ nguồn nước cho hồ Trị An, bảo vệ môi trường sinh thái. 

Là một xã thuần nông với diện tích tự nhiên hơn 27.547,37 ha, trong đó có hơn 82% diện tích là rừng đặc dụng được bảo vệ nghiêm ngặt, gần 18% còn lại là đất ở và sản xuất nông nghiệp. Đơn vị hành chính xã được chia làm 9 ấp, gồm: ấp 1, 2, 3, 4, Lý Lịch 1, Lý Lịch 2, Bình Chánh, Bàu Phụng, Cây Cầy, trong đó ấp 1 là trung tâm hành chính của xã. Dân số có 3.130 hộ với 11.844 khẩu trong đó, đồng bào dân tộc thiểu số có 363 hộ với 1424 khẩu, chiếm 12,02% dân số; đồng bào có đạo có 372 người, tỷ lệ 3,14%.

Năm 2019, xã Phú Lý được UBND tỉnh công nhận đạt chuẩn NTM nâng cao. Diện mạo xã có nhiều thay đổi tích cực là tiền đề, là điều kiện để người dân nơi đây mong muốn được đi xa hơn nữa trong thực hiện Chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng nông thôn mới nhằm xây dựng xã Phú Lý phát triển nhanh, bền vững trên tất cả các lĩnh vực. Dưới sự tập trung lãnh đạo, chỉ đạo của Huyện ủy, UBND huyện toàn hệ thống chính trị của xã bắt tay vào công cuộc xây dựng xã đạt chuẩn nông thôn mới kiểu mẫu. 

Đảng ủy xã đã ban hành Nghị quyết 79-NQ/ĐU ngày 26/4/2023 về xây dựng xã Phú Lý đạt chuẩn Nông thôn mới kiểu mẫu. Ban Chỉ đạo nông nghiệp, nông thôn, nông dân và xây dựng Nông thôn mới xã được củng cố, kiện toàn; đã ban hành Kế hoạch số 60/KH-UBND ngày 26/4/2023 về việc duy trì đạt chuẩn các tiêu chí NTM nâng cao và xây dựng xã đạt chuẩn NTM kiểu mẫu. Các Nghị quyết, Kế hoạch trên được triển khai quán triệt đến các từng đồng chí Đảng uỷ viên, Trưởng, phó các ban ngành, đoàn thể của xã; cán bộ công chức xã, Bí thư các chi bộ, Trưởng, phó ấp, Ban công tác mặt trận các ấp, các chi tổ hội và Nhân dân trên địa bàn. Hệ thống truyền thanh xã đẩy mạnh công tác tuyên truyền để từng cán bộ, đảng viên, người dân hiểu rõ tầm quan trọng của công cuộc xây dựng và phát triển nông nghiệp, nông dân, nông thôn; xác định nhiệm vụ của bản thân và từng gia đình trong việc chung sức xây dựng NTM tại địa phương. Từ đó, nhiều dự án, công trình được nhân dân đóng góp tiền của và ngày công lao động nhằm tiếp tục thay đổi diện mạo mới ở nông thôn đáp ứng nhu cầu hưởng thụ, tham gia sáng tạo của người dân trên các lĩnh vực đời sống xã hội.

Công tác phát triển sản xuất nông  nghiệp được Đảng ủy, chính quyền tập trung chỉ đạo; Đảng ủy xã đã ban hành Nghị quyết về cây trồng chủ lực có hiệu quả kinh tế cao (cây xoài: 1.211ha và cây bưởi: 116ha). Vùng chăn nuôi tập trung của xã hiện có Công ty CP Nông nghiệp Velmar và công ty CP chăn nuôi Verbred đầu tư 62 ha với trên 60.000 con heo/năm. Xã có 02 HTX hoạt động trên lĩnh vực nông nghiệp là HTX NN & DV Du Lịch Xoài Phú Lý chuyên sản xuất, kinh doanh về xoài với diện tích sản xuất là 71ha; HTX SX NN - TM - DV Bình Minh chuyên sản xuất, kinh doanh các sản phẩm về cây có múi với diện tích sản xuất là 44,7ha đã liên kết tiêu thụ sản phẩm với Công ty cổ phần bất động sản Thống Nhất. Ngoài ra có 11 Tổ hợp tác phát triển cây trồng chủ lực và chăn nuôi heo.

Việc đẩy mạnh ứng dụng đồng bộ tiến bộ khoa học kỹ thuật, đẩy mạnh cơ giới hóa vào sản xuất, chuyển đổi cơ cấu cây trồng, vật nuôi hiệu quả đã nâng cao đời sống vật chất và tinh thần của bà con nông dân. Nhiều mô hình sản xuất nông nghiệp mang lại hiệu quả kinh tế cao như: Mô hình tưới nước tiết kiệm và bón phân qua đường ống; mô hình nuôi dơi lấy phân; đặc biệt là hướng dẫn nông dân tự sản xuất  chế phẩm sinh học IMO để xử lý phụ phẩm nông nghiệp, rác thải hữu cơ thành phân bón, thuốc BVTV, thức ăn chăn nuôi phục vụ cho trồng trọt và chăn nuôi và xử lý ô nhiễm môi trường giúp nông dân giảm chi phí đầu vào trong sản xuất nông nghiệp ít nhất 30%, là nền tảng hướng đến sản xuất nông nghiệp theo hướng hữu cơ, nông nghiệp tuần hoàn… Có 198ha cây xoài và cây có múi của xã được sản xuất theo tiêu chuẩn VietGAP; 1.400ha cây ăn trái (xoài, chuối, bưởi) được cấp mã số vùng trồng xuất khẩu sang thị trường Trung Quốc. Có 02 nhãn hiệu hàng hóa đã được cục Sở hữu trí tuệ cấp cho sản phẩm trái xoài và cây có múi; có 01 sản phẩm quýt đường được cấp chứng nhận OCOP 3 sao. Các sản phẩm nông nghiệp chủ lực của xã đã được ứng dụng chuyển đổi số để thực hiện truy suất nguồn gốc và bán qua kênh thương mại điện tử…

Trên địa bàn xã có 01 công ty hoạt động trên lĩnh vực sản xuất giày da giúp giải quyết việc làm ổn định cho gần 500 lao động trong và ngoài xã. Hệ thống bán lẻ tại xã phát triển mạnh với 467 hộ kinh doanh trên các lĩnh vực như phân bón, thuốc bảo vệ thực vật, thức ăn gia súc, cây giống, kim khí điện máy, bán hàng nhu yếu phẩm phục vụ người dân địa phương;.. với tổng doanh thu khoảng 10.274.000.000 đồng/tháng. UBND xã thường xuyên kiểm tra các cơ sở kinh doanh, không để xảy ra hàng gian hàng giả, hàng kém chất lượng.

Thu nhập bình quân đầu người trên địa bàn xã theo điều tra năm 2023 đạt 88.180.000đ/người/năm, tăng 24,10 triệu đồng/người/năm so với năm 2019. Qua 03 năm thực hiện chương trình giảm nghèo bền vững (từ 2020-2022), kết quả điều tra, rà soát hộ nghèo, hộ cận nghèo tiếp cận đa chiều cuối năm 2022, toàn xã không còn hộ nghèo A, hộ cận nghèo đa chiều theo chuẩn Trung ương. 

Để hoàn thành xây dựng xã đạt chuẩn nông thôn mới kiểu mẫu, xã Phú lý  phải có ít nhất một ấp thông minh bao hàm đủ các điều kiện: Tỷ lệ dân số theo độ tuổi lao động trên địa bàn ấp có thuê bao sử dụng điện thoại thông minh tối thiểu đạt 85%; Thành lập và triển khai hiệu quả hoạt động Tổ công nghệ số cộng đồng; Có hệ thống camera giám sát an ninh hoặc camera AI phục vụ giám sát an ninh, trật tự trên địa bàn ấp. 

Để thực hiện đạt tiêu chí này, trong thời gian qua quán triệt Nghị quyết số 05-NQ/TU ngày 28/3/2022 của Ban Chấp hành Đảng bộ tỉnh (khóa XI) về chuyển đổi số tỉnh Đồng Nai đến năm 2025 và định hướng đến năm 2030 và các văn bản chỉ đạo của Huyện ủy, UBND huyện, xã Phú Lý đã xây dựng kế hoạch thực hiện Chuyển đổi số trên địa bàn, trong đó chọn ấp Cây Cầy xây dựng “ấp thông minh”. Qua thống kế, ấp có 923 người trong độ tuổi lao động; số người hiện đang sử dụng điện thoại thông minh là: 795/923 người, đạt 86,13%, đảm bảo đạt chỉ tiêu. UBND xã cũng đã ban hành Quyết định số 137/QĐ-UBND ngày 08/7/2022 về thành lập Tổ công nghệ số cộng đồng tại ấp Cây Cầy. Đây là 01 trong 09 tổ công nghệ số tại địa phương hoạt động có hiệu quả. Các thành viên trong tổ tham gia đầy đủ các lớp tập huấn do huyện, tỉnh tổ chức. Ngoài việc thông tin, tuyên truyền sâu rộng các chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách, pháp luật của nhà nước về chuyển đổi số đến các hộ gia đình, người dân trong ấp, các thành viên trong Tổ công nghệ số ấp Cây cầy còn hỗ trợ người dân tiếp cận, cài đặt, sử dụng các dịch vụ số phục vụ cho các nhu cầu thiết yếu hàng ngày như y tế, giáo dục, chính sách xã hội, phòng chống dịch,…;hướng dẫn người dân sử dụng dịch vụ công trực tuyến; hướng dẫn mở tài khoản thanh toán điện tử; hướng dẫn sử dụng các nền tảng số, công nghệ số để đăng ảnh, quảng bá sản phẩm, tạo gian hàng, nhận đơn, đóng gói sản phẩm; hướng dẫn ứng dụng công nghệ số trong các hoạt động sản xuất, kinh doanh phù hợp với điều kiện kinh tế - xã hội của địa phương;…Hiện nay, các tuyến đường giao thông và các ngã ba đường trên địa bàn ấp, đã lắp đặt 08 bộ camera an ninh để giám sát, đảm bảo an ninh trật tự trong khu vực.

Ngày 30/6/2023, UBND huyện đã ban hành Quyết định số 1839/QĐ - UBND về việc công nhận 02 Khu dân cư đạt chuẩn Khu dân cư kiểu mẫu trên địa bàn xã Phú Lý gồm: Khu dân cư tổ 9, tổ 12 ấp 1; Khu dân cư tổ 16, tổ 17, tổ 18 ấp 4. Hiện ở 02 khu dân cư này các tuyến đường đường ngõ, xóm đều được bê tông hóa, được lắp đặt hệ thống chiếu sáng, camere an ninh. Người dân trong các Khu dân cư đã trồng hàng ngàn cây, hoa và thảm cỏ các loại…và thường xuyên chăm sóc, cắt tỉa nhằm tạo cảnh quan sáng - xanh - sạch - đẹp mang lại không khí trong lành, dễ chịu cho người dân nơi đây.

Để thay đổi nhận thức của người dân về giá trị của phụ phẩm nông nghiệp, rác thải sinh hoạt tại chỗ là tài nguyên để sản xuất phân bón, thức ăn chăn nuôi phục vụ sản xuất nông nghiệp, thực hiện chỉ đạo của huyện, UBND xã Phú lý đã vận động, hướng dẫn người dân áp dụng các công nghệ, các giải pháp để tận dụng phụ phẩm nông nghiệp, rác hữu cơ làm nguyên liệu đầu vào phục vụ sản xuất nông nghiêp, giảm chi phí sản xuất của hộ dân và giảm 70% chi phí từ ngân sách để vận chuyển rác như trước đây. Hiện trên địa bàn xã có 09 tổ tự quản về môi trường ở các ấp. 100% ấp đều có quy ước về việc giữ gìn vệ sinh chung. Xã thường xuyên tổ chức phát động toàn dân tham gia các hoạt động bảo vệ môi trường nhân kỷ niệm các ngày lễ lớn, tết nguyên đán, ngày truyền thống công tác dân vận của Đảng và vận động nhân dân tham gia các hoạt động ngày thứ 7 tình nguyện, ngày chủ nhật xanh do Đoàn Thanh niên huyện phát động. Hiện toàn xã có 2911 hộ/3031 hộ đã đăng ký thực hiện phân loại rác tại nhà, đạt tỷ lệ 96%, số hộ thực hiện phân loại rác tại nguồn là 2140/3031 hộ đạt tỷ lệ 70,6%. 

Giai đoạn 2019 - 2023, nhờ thu nhập tăng, người dân trên địa bàn đã thực hiện chỉnh trang, xây mới Nhà cửa, tu bổ hàng rào, đem lại bộ mặt nông thôn mới khang trang hơn, đẹp hơn. Bên cạnh đó, cấp ủy, chính quyền cũng quan tâm đến nhà ở của các hộ nghèo, khó khăn về nhà ở; qua đó đã vận động xây dựng mới 85 căn nhà tình thương, sửa chữa 65 căn nhà cho gia đình chính sách với tổng kinh phí thực hiện trên 4,5 tỷ đồng. Hiện tỷ lệ hộ có nhà ở kiên cố và bán kiên cố trên địa bàn xã là 3.031/3.031 nhà ở, đạt 100%; tỷ lệ hộ dân đảm bảo cảnh quan nơi ở xanh - sạch - đẹp là 2.845/3.031 hộ, đạt 93,86%.

Để tập trung xây dựng xã đạt chuẩn NTM kiểu mẫu, từ năm 2021 đến nay, hệ thống chính trị xã huy động được gần 372 tỷ đồng để duy trì và giữ vững các tiêu chí xây dựng NTN nâng cao theo Quyết định số 10/2023/QĐ-UBND ngày 28/3/2023 của UBND tỉnh Đồng Nai và thực hiện các tiêu chí NTM kiểu mẫu theo Quyết định số 11/2023/QĐ-UBND ngày 28/3/2023 của UBND tỉnh Đồng Nai, trong đó nhân dân và doanh nghiệp đóng góp trên 66 tỷ đồng. 

Hiện nay, hệ thống đường giao thông nông thôn của xã được đầu tư hoàn chỉnh tạo thành mạng lưới giao thông liên hoàn đồng bộ, tạo điều kiện thuận lợi lưu thông hàng hóa, đáp ứng nhu cầu đi lại của người dân, góp phần tích cực phát triển kinh tế, văn hóa xã hội, đảm bảo an ninh quốc phòng trên địa bàn. Toàn xã hiện có 01 tuyến đường trục xã với chiều dài 4.0km; 13 tuyến đường ấp, đường liên ấp với tổng chiều dài 35.9 km; 19 tuyến đường ngõ xón với tổng chiều dài 8,9 km đều đã được nhựa hóa và bê tông hoá; được đầu tư hệ thống chiếu sáng toàn tuyến đảm bảo lưu thông cho người dân vào ban đêm. Cây xanh, thảm cỏ hai bên đường đã được trồng và chăm sóc thường xuyên đảm bảo sáng - xanh - sạch - đẹp. Bên cạnh đó, 07 tuyến đường trục chính nội đồng với tổng chiều dài 15,7 km cũng được nhựa hóa hoặc bê tông hóa hoặc duy trì cứng hóa theo quy định. Trên các tuyến đường này đều có hệ thống mương thoát nước được đầu tư theo quy định; hoặc rãnh thoát nước tự nhiên, thường xuyên được người dân khơi thông không để đọng nước để đảm bảo vừa không ảnh hưởng đến chất lượng công trình, vừa không ảnh hưởng đến nhu cầu đi lại của người dân.

Theo Quyết định số 11/2022/QĐ-UBND ngày 28/3/2022 của Ủy ban nhân dân tỉnh Đồng Nai ban hành Bộ tiêu chí xã nông thôn mới kiểu mẫu tỉnh Đồng Nai đến năm 2025. Ngoài 06 tiêu chí chung theo quy định, xã nông thôn mới kiểu mẫu phải đạt theo ít nhất 01 trong các lĩnh vực nội trội như phát triển sản xuất, văn hóa-xã hội, cảnh quan môi trường, chuyển đổi số, y tế…Trên cơ sở xác định lợi thế của địa phương, Đảng bộ xã Phú Lý đã chọn lĩnh vực nổi trội là Văn hóa-Du lịch để tập trung lãnh đạo, chỉ đạo, tổ chức thực hiện đạt những kết quả đáng ghi nhận.

 Thực hiện Nghị quyết số 10-NQ/HU ngày 20/7/2022 của Ban Chấp hành Đảng bộ huyện khóa XI về tập trung phát triển du lịch trở thành ngành kinh tế quan trọng giai đoạn 2020 - 2025, định hướng đến năm 2030, Đảng uỷ, UBND xã đã xây dựng các Kế hoạch, triển khai nhiều giải pháp nhằm thúc đẩy phát triển du lịch trên địa bàn, trong đó có việc xây dựng chuyên mục Du lịch trên trang thông tin điện tử xã và thành lập trang Du lịch Phú Lý trên facebook để đăng tải các bài viết, clip về những điểm du lịch đẹp trên địa bàn để giới thiệu, quảng bá. Trên địa bàn xã hiện có 01 di tích cấp Quốc gia là căn cứ Trung ương cục miền Nam do Khu bảo tồn Thiên nhiên - Văn hóa tỉnh Đồng Nai quản lý. Từ khi được công nhận đến nay (2002), được các cấp, các ngành quan tâm, thực hiện tốt việc bảo vệ, tu bổ tôn tạo và phát huy giá trị đúng quy định. Hàng năm, di tích thu hút trên 10.000 lượt khách du lịch đến tham quan, về nguồn. 

Xã Phú Lý hiện có 01 Trung tâm VHTT-HTCĐ và 9/9 Nhà văn hoá - Khu thể thao ấp đạt chuẩn theo quy định. Tại Trung tâm VHTT-HTCĐ xã có 01 thư viện với 1.000 đầu sách, đáp ứng nhu cầu đọc sách và tìm kiếm thông tin phục vụ lao động sản xuất và giải trí của người dân. Tại 09 Nhà văn hóa - Khu thể thao ấp  được trang bị đầy đủ âm thanh, bàn ghế, tủ sách, khánh tiết và lắp đặt các dụng cụ thể thao ngoài trời theo quy định như:  đi bộ trên không, xà lệch, tay đôi, xà đơn 3 hướng, xà kép, lưng eo, đạp xe, xoay eo,…. Tại đây, có 10 CLB, đội, nhóm văn nghệ đang hoạt động thường xuyên  như: CLB Đàn ca tài tử, nhóm sống vui sống khỏe, đội cồng chiêng (ấp Lý Lịch 1); CLB  Xanh (ấp 1); CLB Kết đoàn( ấp 2); CLB Sao Mai (ấp 3);  CLB Liên thế hệ (ấp 4);  CLB Hướng Dương (ấp Cây Cầy); CLB Trúc Xinh (ấp Bầu Phụng) và CLB Sen Hồng (ấp Lý Lịch 2). Trung tâm VHTT-HTCĐ xã và Nhà văn hóa các ấp thường xuyên tổ chức các buổi giao lưu văn nghệ, thể dục thể thao tạo không khí vui tươi và nâng cao đời sống tinh thần cho người dân trên địa bàn như: giải Bóng đá Mừng Đảng - Mừng Xuân; giao lưu Bóng chuyền với đơn vị kết nghĩa (Lữ đoàn 75 Quân khu 7); giao lưu thể thao tại Lễ hội Sayangva của đồng bào dân tộc Châu ro; giao lưu thể thao tại ngày hội“Toàn dân bảo vệ an ninh Tổ Quốc”; giải Bóng chuyền chào mừng Quốc khánh Nước CHXHCNVN;…

Ngày 24/10, UBDN xã đã tổ chức ra mắt mô hình Ngôi nhà trí tuệ tại Trung tâm VHTT-HTCĐ. Nơi đây được bố trí hơn 500 đầu sách, bàn ghế, bàn đánh cờ và hiện có 05 CLB duy trì sinh hoạt thường xuyên, như: CLB Tiếng Anh, CLB Mỹ thuật, CLB văn nghệ, CLB dân vũ, CLB đọc sách. Đây là 01 sân chơi thiết thực, bổ ích nhằm đẩy mạnh các hoạt động văn hóa - văn nghệ, thể dục - thể thao, góp phần khơi gợi, khuyến khích phát triển văn hóa đọc trong các tầng lớp nhân dân ở địa phương. Song song đó, đây cũng là nơi rèn luyện kỹ năng sống, tạo sân chơi lành mạnh, hướng tới xây dựng xã hội học tập cộng đồng trong Nhân dân. 

Bên cạnh các thiết chế văn hoá, thể thao ngoài công lập đã phát triển và hoạt động có hiệu quả, hiện nay trên địa bàn xã có 06 cơ sở ngoài công lập hoạt động thường xuyên (tỷ lệ 66%/chỉ tiêu 60) thu hút đông đảo người dân trên địa bàn tham gia, như: Phòng Gym 68 tại ấp Lý Lịch 2; Sân Bóng đá MiNi Suối Mơ tại ấp Lý Lịch 1; Câu lạc bộ Yoga ấp 4, ấp Lý Lịch 1; Khu vui chơi giải trí cho trẻ em ấp 4, Khu vui chơi trẻ em ấp Lý Lịch 2. Riêng Hồ bơi Đăng Khoa tại ấp 4, đảm bảo các tiêu chuẩn về an toàn bơi; huấn luyện viên có giấy chứng nhận hoàn thành lớp tập huấn hướng dẫn phổ cập bơi và phương pháp cứu đuối nước. Chính quyền xã cũng đã vận động và phối hợp với chủ cơ sở tổ chức các lớp tập huấn phòng, chống đuối nước cho trẻ em trên địa bàn. Cơ sở mở cửa tất cả các ngày trong tuần.

Hiện nay, tỷ lệ người dân thường trú trên địa bàn xã tham gia các hoạt động văn hóa, thể thao tiêu biểu là 8.401 người/11.844 người, đạt trên 70%/chỉ tiêu 60%. 

Nhằm nâng cao chất lượng cuộc sống của người dân xã Phú Lý, ngân sách Nhà nước cũng đã đầu tư 25 tỷ đồng để xây dựng và đưa vào khai thác sử dụng nhà máy cấp nước sạch tại xã Phú Lý với công suất thiết kế 1.230m3/ngày đêm; tỷ lệ hộ dân sử dụng nước sạch trên địa bàn đạt 85,02% (2577 hộ/3031 hộ) (trong đó từ công trình cấp nước tập trung đạt 66,28%); Cấp nước sinh hoạt đạt chuẩn bình quân đầu người/ ngày đêm là 85 lít. 

Với những kết quả đạt được, đại đa số người dân trên địa bàn xã khi được lấy ý kiến sự hài lòng của người dân về kết quả xây dựng NTM kiểu mẫu trên địa bàn xã đều đồng thuận.

Việc xây dựng thành công xã Phú Lý về đích nông thôn mới kiểu mẫu trong năm 2023 có thể nói là sự quyết tâm, nỗ lực phấn đấu của cả hệ thống chính trị từ huyện đến cơ sở khi kinh tế huyện cũng như kinh tế cả nước gặp khó khăn do ảnh hưởng của kinh tế thế giới. Về với Phú Lý hôm nay, không khó để nhận thấy bộ mặt nông thôn của xã đã có những thay đổi đáng kể từ khi huyện bắt tay vào thực hiện Chương trình quốc gia xây dựng nông thôn mới, nông thôn mới nâng cao. 

Thành quả ngọt ngào mà người dân xã Phú Lý được hưởng thụ hôm nay là minh chứng cho sự nỗ lực, cố gắng của các cấp uỷ Đảng, chính quyền và Nhân dân trong xã đã tranh thủ những thuận lợi, thời cơ, vượt qua những khó khăn, thách thức, xây dựng thành công xã Phú Lý đạt chuẩn NTM kiểu mẫu năm 2023./.